Pora dnia

Zaleca się, by do pobrania krwi do rutynowych badań zgłaszać się w godzinach rannych (7:00-10:00). W niektórych badaniach dopuszcza się możliwość pobierania krwi w innych porach; w takich przypadkach należy zaznaczyć godzinę pobrania.

Posiłek

Zaleca się (o ile nie ma innych wskazań), by przed pobraniem próbki krwi zachować ok. 12 godzinną przerwę w spożywaniu posiłków. Optymalnie, ostatni posiłek poprzedniego dnia powinien być spożyty ok. godz. 18:00. W dni poprzedzającym badanie należy unikać obfitych i tłustych posiłków oraz spożywania alkoholu. Przed badaniem dozwolone jest wypicie niewielkiej ilości wody.

W przypadku niemowląt i małych dzieci, przed pobraniem krwi dopuszczalne jest podanie lekkiego posiłku. Wyjątek stanowi oznaczenie stężenia glukozy.

Inne czynniki (wysiłek, leki, zioła)

Z zasady badań nie powinno się wykonywać po nieprzespanej nocy i forsownym wysiłku. O ile nie ma specjalnych wskazań, bezpośrednio przed pobraniem unikać wysiłku i stresu, nie palić. Wskazany jest krótki odpoczynek.

Należy poinformować personel pobierający krew o zażywanych lekach, parafarmaceutykach, suplementach i preparatach ziołowych. Lekarz zlecający badanie decyduje, czy w dniu badania lub w okresie poprzedzającym można przyjmować leki. W celu oznaczeń stężenia leku, próbki krwi należy pobierać przed przyjęciem dawki porannej lub w szczycie wchłaniania (maksymalne stężenie), zgodnie z zaleceniem lekarza. Preparaty ziołowe mogą wpływać na metabolizm leku.

Stosowane suplementy, szczególnie biotyna w wysokich dawkach, mogą wpływać na wyniki badań, powodując ich fałszywe zawyżenie lub zaniżenie. Jeśli to możliwe, nie przyjmuj biotyny optymalnie 72h przed pobraniem.

TEST OBCIĄŻENIA GLUKOZĄ:

Zalecenia ogólne:

Na badanie należy się zgłosić najlepiej ze skierowaniem od lekarza, jeśli pacjent/pacjentka trafi do Punktu Pobrań bez dokumentu, będziemy prosić o podpisanie zgody na wykonanie OGTT. Na badanie należy zgłosić się na czczo.

Badanie trwa od l-2 godzin i wymaga spędzenia tego czasu w poczekalni Punktu Pobrań. Wykluczone jest opuszczanie Punktu Pobrań w celu np. zakupów, spaceru itp., ponieważ związany z tym wysiłek (praca mięśni) wpływa na obniżenie wyniku badania.

W trakcie trwania testu nie wolno spożywać posiłków, przyjmować płynów ani palić papierosów.

Test polega na dwu lub trzykrotnym pobraniu krwi i oznaczeniu w próbkach poziomu glukozy.

Pierwsze pobranie wykonywane jest na czczo, następnie pacjent dostaje do wypicia wodny roztwór 75 g glukozy (minimum 200 ml). Po 1 i/lub 2 godzinach, w zależności od zlecenia, pobierane są kolejne próbki krwi.

Zalecenie nie dotyczy wykonania OGTT u dzieci, u których dopasowanie dawki glukozy jest wskazywane przez lekarza w odniesieniu do wieku i wagi dziecka.

PRZYGOTOWANIE PACJENTA DO POBRANIA JEDNORAZOWEJ, PORANNEJ PRÓBKI MOCZU NA BADANIE OGÓLNE

Przed pobraniem moczu zalecane jest:

1. stosowanie umiarkowanej, zwyczajowej diety oraz przyjmowanie fizjologicznej (normalnej) ilości płynów,

2. unikanie nadmiernego wysiłku fizycznego, który może spowodować pojawienie się w moczu lub zwiększenie stężenia białka i ciał ketonowych

3. powstrzymywanie od stosunków płciowych w dobie poprzedzającej badanie

4. dokładne umycie okolicy ujścia cewki moczowej ciepłą wodą bez środków myjących i dezynfekujących,

5. unikanie badania w okresie od 2 dni poprzedzających menstruację (krwawienie miesiączkowe) do 2 dni po jej zakończeniu, ze względu na dużą ilość krwinek czerwonych i nabłonków uniemożliwiających uzyskanie wiarygodnych wyników badania.

Pobieranie porannej próbki moczu:

1. mocz do analizy pobiera się do czystego pojemnika jednorazowego (do nabycia w aptece ), bezpośrednio po spoczynku nocnym (pierwsza poranna porcja moczu) ze środkowego strumienia,

2. pojemnik opisuje się imieniem i nazwiskiem oraz datą urodzenia.

Pobieranie przygodnej próbki moczu na badanie ogólne:

1. próbkę moczu pobiera się samodzielnie, bez wcześniejszego przygotowania, w dowolnym czasie i objętości; aktywność fizyczna oraz nadmierna podaż płynów wpływają na skład moczu, dlatego wykonywanie badania ogólnego w próbce przygodnej zlecane jest jedynie w sytuacjach nagłych.

2. mocz do analizy pobiera się do czystego pojemnika jednorazowego (do nabycia w aptece lub w laboratorium) ze środkowego strumienia,

3. pojemnik opisuje się imieniem i nazwiskiem oraz datą urodzenia.

Uwaga! Należy pamiętać, że jeśli to tylko możliwe badanie powinno być wykonywane w porannej próbce moczu.

Przygotowanie noworodka lub małego dziecka do pobrania jednorazowej porannej próbki moczu na badanie ogólne:

1. osoba przygotowująca się do pobrania próbki moczu od noworodka lub małego dziecka powinna zaopatrzyć się w jednorazowe woreczki do zbierania moczu (apteka),

2. po uprzednim umyciu i wysuszeniu okolic krocza dziecka należy przykleić woreczek do skóry,

3. po uzyskaniu odpowiedniej ilości moczu woreczek jak najszybciej odkleić,

4. mocz w woreczku dostarczyć do laboratorium.

Transport moczu:

1. próbkę moczu dostarczyć jak najszybciej do laboratorium,

2. zaleca się, aby transport moczu w temperaturze pokojowej trwał krócej niż 2 godziny,

3. w przypadku utrzymania próbki w temperaturze 2-8 °C czas transportu może wydłużyć się do 4 godzin.

Przygotowanie i pobranie dobowej zbiórki moczu

Przed przystąpieniem do dobowej zbiórki moczu:

1. przygotować czysty, 2-3 litrowy pojemnik,

2. w laboratorium uzyskać informację o ewentualnej konieczności dodania do pojemnika na zbierany mocz odpowiedniego stabilizatora i w razie konieczności zaopatrzyć się w taki stabilizator,

3. w dniu rozpoczęcia zbiórki dobowej pierwszą poranną porcję moczu należy oddać do muszli klozetowej.

Przeprowadzanie dobowej zbiórki moczu

1. zbiórkę przeprowadza się w okresie 24 godzin (12 godzin w przypadku klirensu kreatyniny),

2. każdą kolejną porcję oddanego moczu należy w całości przenosić do pojemnika przeznaczonego na zbiórkę,

3. zanotować godzinę rozpoczęcia zbiórki,

4. pojemnik ze zbieranym moczem przechowywać w lodówce,

5. zbiórkę prowadzić do następnego dnia,

6. następnego dnia rano zakończyć zbiórkę o godzinie, o której ją rozpoczęto dnia poprzedniego, tj. po 24 godzinach (np. o godz. 7:00, o ile poprzedniego dnia rozpoczęto o 7:00),

7. po zakończeniu zbiórki zawartość pojemnika dokładnie wymieszać, zmierzyć objętość moczu, a następnie odlać próbkę (około 50-100 ml) do jednorazowego pojemnika i dostarczyć do laboratorium,

8. na kartce dołączonej do próbki należy koniecznie podać:

   • dokładny czas rozpoczęcia i zakończenia zbiórki

   • całkowitą objętość zebranego moczu

   • ciężar ciała

   • wzrost

POBIERANIE KAŁU DO BADAŃ MIKROBIOLOGICZNYCH

Zalecenia ogólne: Kiedy pobrać materiał?

Próbka kału powinna być pobierana jak najwcześniej od wystąpienia objawów biegunki, jeszcze przed rozpoczęciem leczenia przeciwdrobnoustrojowego. W okresie nawrotu biegunki pobrania należy dokonać natychmiast, nie czekając na uformowanie się stolca. Bez względu na wielkość próbki należy pamiętać, aby do badania kał był pobierany z kilku miejsc, szczególnie zawierających materiał patologiczny: śluz, krew lub ropę.

Pobieranie kału na posiew:

Pobieranie próbek kału do pojemnika:

1. przed pobraniem próbki kału należy całkowicie opróżnić pęcherz moczowy.

2. przygotować jałowy, plastikowy pojemnik z nakrętką i łopatką (do nabycia w aptece).

3. oddać kał do jednorazowego jałowego pojemnika.

4. za pomocą łopatki z jałowego pojemnika transportowego, pobrać próbkę wielkości orzecha laskowego (w przypadku kału płynnego 2-3 ml) i umieścić ją w pojemniku.

5. pojemnik szczelnie zamknąć, zabezpieczyć przed uszkodzeniem, opisać imieniem i nazwiskiem zgodnie ze skierowaniem, włożyć do woreczka foliowego – woreczek zawiązać.

6. przechowywać i transportować w temperaturze pokojowej, dostarczyć do laboratorium w ciągu 2-3 godzin.

7. gdy to niemożliwe, materiał przechowywać w temperaturze chłodziarki (2 – 8 st. C) i dostarczać w czasie nie dłuższym niż 24 godziny od pobrania.

BADANIE W KIERUNKU ROTA/ ADENOWIRUSÓW, NOROWIRUSÓW ORAZ ANTYGENU GDH I TOKSYNY A I B CLOSTRIDIUM DIFFICILE
Uwaga: nie jest wskazane badanie stolca uformowanego.

1. Pobierać kał zgodnie z punktami 1-3 (patrz: Pobieranie próbek kału do pojemnika).

2. Pobierać z masy kałowej próbkę kału w ilości 2-3 ml lub ok. 2 g i przenieść do jałowego pojemnika; nie jest wskazane badanie stolca uformowanego.

3. Pojemnik szczelnie zamknąć, zabezpieczyć przed uszkodzeniem, opisać imieniem i nazwiskiem zgodnie ze skierowaniem, włożyć do woreczka foliowego – woreczek zawiązać.

4. Dostarczać do laboratorium w temperaturze pokojowej w ciągu 2-3 godzin.

5. Jeżeli jest to niemożliwe, materiał przechowywać w chłodziarce (2 – 8 st. C) i dostarczać w czasie nie dłuższym niż 24 godziny od pobrania.

6. Największa wykrywalność wirusów w kale (od wystąpienia objawów): adenowirusy 3-13 dni, norowirusy 25-72 godziny, rotawirusy 3-5 dni.

WYMAZY Z GARDŁA / MIGDAŁKÓW / JAMY USTNEJ / NOSA / JĘZYKA

Zalecenia ogólne:

1. wymazy należy pobierać na początku zakażenia (w momencie objawów klinicznych),

2. bez stosowania antybiotyków,

3. co najmniej 5 dni po zakończonej antybiotykoterapii,

4. rano, na czczo, po przepłukaniu jamy ustnej przegotowaną wodą,

5. w godzinach porannych, przed przyjęciem pokarmów lub płynów dla uniknięcia spłukiwania bakterii bytujących na powierzchni migdałków i/lub błonie śluzowej gardła,

6. przed umyciem zębów (pasty do zębów zawierają substancje antybakteryjne, co może zafałszować wynik badania),

7. po wyjęciu protez zębowych,

W przypadku, gdy powyższe warunki nie mogą zostać spełnione, wymaz można pobrać co najmniej 3-4 godziny po ostatnim posiłku lub myciu zębów, jednakże wartość diagnostyczna tak pobranego materiału jest znacznie mniejsza.

Wymaz z języka:

Materiał pobierany jest z miejsc zmienionych chorobowo. Przed pobraniem nie stosować środków przeciwbakteryjnych i/lub przeciwgrzybiczych w postaci płukanek i maści, nie płukać jamy ustnej.

Wymaz z nosa:

Materiał pobierany jest bez względu na porę dnia. Co najmniej 2 godziny przed pobraniem wymazu nie stosować środków przeciwbakteryjnych lub innych leków w postaci kropli i maści do nosa.

WYMAZY Z UCHA ZEWNĘTRZNEGO

1. Materiał pobierać na początku zakażenia, a w stanach przewlekłych w okresie zaostrzenia objawów,

2. Cztery godziny przed pobraniem nie stosować maści przeciwdrobnoustrojowych, kropli dezynfekujących i chemioterapeutyków,